Naar een museum kan je met al je zintuigen, niet enkel met je ogen. Sommige werken kan je ook bijna ruiken. In het Museu Nacional de Arte Antiga in Lissabon hangt dit werkje ‘de rokers’ van David Teniers de jonge. 

Als je het werk ziet, kan je het ook ruiken. De gele vernis voert me direct terug naar een vergeeld rokershol. Vier pijpen worden opgerookt en een vijfde wordt geprepareerd met kraakverse tabak.

De droge rook prikkelt in m’n neus, ogen en keel.

Je begint net niet spontaan te kuchen. De jongen die binnenkomt, draagt een kan bier. Hij loopt er waarschijnlijk al even mee rond. Verschaald bier dus. Bweuk, katerlucht. Het haardvuur knispert en walmt de kamer terug in: slechte schoorsteen. Maar dan in het hoekje achter de deur… wat staat die man daar te doen? Ja, die man met z’n rug naar ons en z’n handen ter hoogte van z’n kruis, z’n hoofd naar beneden om te kijken of hij op z’n eigen schoenen pist… Juist ja. De anderen doen ongestoord verder, misschien overheerst de domp van hun pijp de penetrante urinelucht. Het doet me wat denken aan een klein decennium geleden, toen er na vier eeuwen ongestoord roken in de kroeg eindelijk een rookverbod kwam. Wanneer de sigarettenrook om ons hoofd verdwenen was, vielen plots iets anders op in bruine cafés: putlucht. 

Sommige werken kun je bijna ruiken en in dit geval is dat ook Teniers’ truc. Door de geur creëert hij afkeer. Kom daar vooral niet. Het is daar niet gezellig. Hou je niet bezig met vluchtige ijdelheden als roken en drinken. Blijf weg uit gore bruine kroegen. Daar wil je niet zijn.