Kunstklap, wat als kunstwerken konden praten

Wat als… kunstwerken konden praten? Welk gesprek zouden ze met elkaar voeren? Zouden het goede buren zijn? Of kletteren de museumzalen van de burenruzies? In het Hof van Busleyden in Mechelen voeren ze met hun tentoonstellingen vaak een ‘transhistorische dialoog’. Transwatte? Awel, kunstklap: kunstwerken uit verschillende periodes, verschillende contexten, verschillende omgevingen bij elkaar plaatsen. En hierdoor lijken ze met elkaar te keuvelen of te kibbelen.

Vrek of vader?

Ontmoet Mechelens topstuk ‘De Goudweger en z’n vrouw’. Het vijfhonderdjaar oude koppel ziet er uit als een stelletje vrekken. Onsympathiek. Geniepig. Veel te ernstig. Vooral op geldbelust: in ouderwetse pracht en praal en met lange vingers. Maar enkele meters verder, ligt ‘Memento’ van Maen Florin (2014) te rusten. Als je door de vitrine van Memento naar het koppel kijkt, verandert hun imago. Want is de vrouw van de goudweger niet net zo blank als het kinderlijfje? En die vreemde hoofdtooi, verstopt de echtgenote daar misschien haar grote oren onder, zo groot als die van Memento? Een hoog voorhoofd hebben ze allebei. Van op een afstandje wordt de gelijkenis zo scherp dat het moeder en kind kunnen zijn. De goudweger en z’n vrouw krijgen zo iets menselijks, iets van vandaag. Met achter de façade van hun bedrijf gewone mensenzorgen over hun kinderen en hun toekomst. Wat zouden ma en pa dan tegen hun kind zeggen? Waarschijnlijk de woorden van alle ouders? Dan weer sussend gefluister, dan weer vermoeid gegrom, of vermanende vingertjes, gevolgd door verbazing over capaciteiten van hun kroost…

Straffers en gestrafte

Ook in de museumzaal rond recht en rechtspraak vliegen de conversaties -in de vorm van veroordelingen, verwijten en verzuchtingen- je om de oren. Om de hoek van Michaël Coxcie’s ‘Salomonsoordeel’ en vlakbij het ‘Parlement’ van Coessaert hangt ‘On the Wall XIV’ van Maen Florin, met z’n rug tegen de muur. Het beeld lijkt een gestrafte crimineel, aan de schandpaal. Hij berust in z’n lot. Met z’n gesloten ogen spreekt hij vooral tegen zichzelf ‘Het is nu zo, ik kan de tijd niet meer terugdraaien… Hoe zou m’n moeder reageren? Vader gaat me niet meer willen zien…’

Rechter Salomon is druk met een nieuw oordeel, maar ergens in hem sluimert misschien de vraag of z’n vorige vonnis wel billijk was. En wat zegt het koor van parlementsleden bij het zien van de gestrafte? Clichés zoals ‘dura lex, sed lex, eigen schuld, dikke bult, daar had je maar wat eerder aan moeten denken en berouw komt na de zonde?’ Of verandert hun beeld op de wet wanneer ze geconfronteerd worden met de spijt of de pijn van de gestrafte?

Als kunstwerken met elkaar konden praten

Transhistorische dialoog, het klinkt ingewikkelder dan kunstklap werkelijk is. Laat kunstwerken met elkaar praten en je botst vanzelf op nieuwe laagjes, nieuwe invalshoeken, andere gedachtesprongen.

De Ruimtereizigers werden voor deze artonautopdracht geïnspireerd door een schrijfkamp in M HKA enkele jaren geleden. Welke dialoog daar is uitgekomen kan je hier nalezen: http://ensembles.mhka.be/items/20025