Ha heerlijk, de kunstwerken die uitnodigen tot lange filosofische gesprekken. Op onze trip naar het Middelheimmuseum, botsten we op het werk ‘Dialoog’ van Albert Szukalski. Ideaal voor… een dialoog, quoi?! M’n vinger glijdt over de kaart ‘filosoferen’ en stopt bij de stelling ‘Ook het onzichtbare is aanwezig.’ We associëren er een tijdje op los en we bomen telkens door op de betekenisvolle begrippen die de andere artonaut aanreikt. Zo komen tot een paar wezenlijke topics als projectie en herinnering.

Onzichtbaarheid is hier letterlijk: de twee figuren zijn er niet, je ziet enkel lakens. De menselijke figuren die ze ooit vormgaven zijn verdwenen. Lakens en hun houding maken de herinnering aan mensen zichtbaar, maar bedekken ze tegelijkertijd met een dikke laag stof. Voor de ene artonaut echoën nog flarden van een verwoede cafédiscussie, de andere artonaut ziet een huiselijk tafereel met een dominante man en een deemoedige vrouw. Sporen van mensen die lang verdwenen zijn. Woorden zijn vervlogen maar een glimp van de dialoog blijft, hier somber vastgeroest op een plek. Het doet ons denken aan een uitdovende cafécultuur met lallende mannen die menen altijd gelijk te hebben of een man-vrouwverhoudingen uit een niet zo ver verleden.

Maar het enige dat bij deze spoken werkelijk wordt, is onze projectie.

We spreken beiden over een tijd die niet meer bestaat. Onze nostalgische aard projecteert meer dan er werkelijk is. Sowieso is dat eigen aan het interpreteren van beelden: je legt een stukje van jezelf in de betekenis die je aan een werk hecht. Maar het gaat ook over een essentieel aspect van herinnering. Wat blijft er over van de lummeltijd die we doorbrengen met familie en vrienden, van het gewone dagelijkse, het niet-spectaculaire en alle ‘uninstagrammable’ momenten. Een flard, een spook, een sentiment waarop je later je sentimenten van het moment van herinneren op projecteert. Geesten uit het nu leggen een dik laken over herinneringen uit een verleden.


Dialoog

Albert Szukalski, 1974, 

polyester, 158 x 254 x 120cm,

Middelheimmuseum


Open kaart

Gespreksvoer voor de artonaut: 

Een filosofisch gesprek in het Middelheimmuseum.